Tijdens de tournee zijn op tien avonden experts en ervaringsdeskundigen uitgenodigd om samen met Via Berlin en het publiek te reflecteren op de voorstelling en de actuele vluchtelingenproblematiek.
Waar Comfortzone het schuldgevoel, de angst en het onvermogen van de welwillende westerse mens op theatrale en abstracte wijze verbeeldt, gaan de nagesprekken in op de dagelijkse realiteit van het vluchtelingendilemma. Wisselende gasten reflecteren vanuit hun visie en ervaringen, samen met de makers en het publiek op de thematiek. 

Programma

30 september - Schouwburg de Lawei
Viola Bex-Reimert - Docent Migratierecht Rijksuniversiteit Groningen.

Viola Bex-Reimert is docent Migratierecht bij de Vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde aan Rijksuniversiteit van Groningen. Ze is afgestudeerd in Juridische Bestuurswetenschappen (2000) en Nederlands Recht (specialisatie Staats- en Bestuursrecht, 2004). In 2008 is ze gepromoveerd op buitenwettelijke afstemming van besluitvorming. Na het afronden van haar dissertatie is ze werkzaam geweest als advocaat bij een groot advocatenkantoor en als senior jurist bij een juridisch adviesbureau gespecialiseerd in de overheid, zorg en welzijn. Sinds 2012 verzorgt ze de vakken Vreemdelingenrecht en Refugee and Asylum Law en sinds 2014 Administrative Law en Inleiding Europees Bestuursrecht. Viola is lid van de Dutch Association for Migration Research (DAMR).

2 oktober - Amersfoort, De Lieve Vrouw
Nagesprek met makers van Comfortzone: Rosa Arnold & Gerindo Kartadinata

Rosa Arnold: "Waar ik normaal gesproken als klassieke violiste met name abstracte en tijdloze muziek speel, is de thematiek van Comfortzone schrikwekkend actueel. De realiteit lijkt ons iedere dag weer harder in te halen. Het is indringend om aan een product mee te werken wat zo veel verder reikt dan de theaterzaal waarin wij spelen. Ook al is het indirect, ik hoop toch dat wij een steentje bij kunnen dragen aan het dilemma waarin de Westerse wereld zich momenteel begeeft. Al is het maar een moment van bewustwording." 

6 oktober - Den Haag, Theater aan het Spui                     
Gabriella Adèr - freelance journaliste, documentair, researcher en maker

Gabriella Adèr toont een bijzondere interesse in alles wat met rechtssystemen en misdaad te maken heeft. Zo maakte ze voor  Radio Reporter van Radio 1, OneWorld en Groene Amsterdammer verhalen over mensensmokkel onder de titel ‘De Weg aan het Noorden’ en ‘Migranten als business’. Ook beschreef  ze voor de Volkskrant hoe de Sicilianen, waaronder haar eigen familie, dagelijks worden geconfronteerd met migranten uit Noord- Afrika.  

"De mensen vertrekken uit de hel en komen door mensensmokkelaars terecht in zo mogelijk nog ergere situaties. Maar die mensensmokkelaars zijn er, omdat Europa geen alternatief biedt."

7 oktober - Den Haag, Theater aan het Spui
Regisseur Ria Marks & componist Peter Adriaansz

Ria Marks: “De angst voor de ander, het onbekende, het vreemde is van alle tijden. Wij worden nu geconfronteerd met een mensenstroom, die we niet in deze proporties zagen aankomen en die ons angst inboezemt en onzeker maakt, maar in hoeverre is de angst voor de ander ook een angst voor het onbekende in jezelf?” 

Peter Adriaansz: “Waar Comfortzone over gaat kan ik niet met 100% accuratesse zeggen. Maar dat is ook niet belangrijk. Er zitten elementen in van Joseph Beuys, Der Steppenwolf, een imaginaire lifestyle Guru en Japans getinte rituelen. Alles verzameld rond het idee van ‘de vreemdeling’: de ‘vreemdeling' buiten ons maar ook de ‘vreemdeling' binnen onszelf. En het (h)erkennen daarvan. Muzikaal gesproken stoelt het werk, naast mijn gebruikelijke preoccupatie met klankverschijnselen, bijna volledig op de relatie tussen spraak en muziek. En gaat daarin ook vrij ver. De ontwikkeling van vier dames - van leerlingen die imiteren tot zelfstandige individuen die interpreteren - gaat allemaal via de methode van spraakimitatie. Hierbij wordt op bijna elk niveau de inhoud van de Guru’s woorden letterlijk vertaald. Op die manier verklankt het eerste gedeelte de wereld van formaliteit en idealen; het tweede gedeelte die van sensualiteit en gevoel en het derde die van onafwendbaar noodlot. 

Het werken aan Comfortzone was voor alle betrokkenen vermoedelijk alleen in naam een daadwerkelijke ‘Comfortzone’. In werkelijkheid was het zowel voor de musici, regisseur, spelers als de componist in kwestie naast uitdagend ook ruimschoots een overtreding van hun gebruikelijke territoria. Misschien is de werkelijke boodschap van de voorstelling dan ook die zoektocht naar een artistieke ‘emigratie' en de constatering dat een dagelijkse vooringenomen realiteit nooit zo simpel is als het lijkt, maar altijd als een spiegel genadeloos terugwijst naar elk individu zelf.” 

10 oktober - Utrecht, Podium Hoge Woerd                          
Damiaan Denys - psychiater & filosoof

Damiaan Denys (Wevelgem, België, 1965) is psychiater en filosoof. Als psychiater is hij gespecialiseerd in het bestrijden van angststoornissen, als filosoof weet hij dat angst hoort bij het bestaan hoort. 'In de angst ervaren we dat we vrij zijn.' Damiaan Denys is hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam en afdelingshoofd psychiatrie van het Academisch Medisch Centrum (AMC). Zijn werk richt zich op angst- dwangstoornissen, en de ontwikkeling van diepe hersenstimulatie voor psychiatrishce aandoeningen.

"Je kan pas je vrijheid ontmoeten wanneer je de angst trotseert die je veilige bestaan omhult" 

21 oktober - Rotterdam, Rotterdamse Schouwburg            
Nanda Oudejans - rechtsfilosofe

Nanda Oudejans is universitair docent rechtsfilosofie aan de Tilburg Law School. Zij promoveerde cum laude op het onderwerp asiel. Haar proefschrift, dat met meerdere prijzen werd bekroond, is een verhandeling over de internationale bescherming van vluchtelingen vanuit filosofisch perspectief. In 2012-2013 was zij werkzaam als adviseur bij de Advies Commissie Vreemdelingenzaken op het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

"Toch raar dat als het land in de greep wordt gehouden door anti-immigratiesentimenten, er niemand is die zegt dat emoties de feiten verdringen."

15 oktober - Den Bosch, Verkadefabriek
Nagesprek met Via Berlin: Rosa Arnold & Dagmar Slagmolen

Dagmar Slagmolen: "Ik zie Comfortzone als een pleidooi voor echt contact met de medemens; als een schilderij over de onoplosbare schuldvraag die ongelijkheid met zich meebrengt en een zoektocht naar een nieuwe interpretatie van het begrip eigenaarschap. Comfortzone is een sterk getheatraliseerd concert. De muziek is hermetisch als Fort Europa, ze is onontkoombaar, maar niet onneembaar. Wij kijken vanbinnen naar de grenzen en voelen dat we iets moeten doen en iets willen doen. Dat het zo niet langer kan. Maar wat zijn wij werkelijk bereid te doen? Wij pretenderen geen antwoorden te geven, wij onderzoeken maatschappelijke vraagstukken binnen een theatrale context. Dat betekent dat we door middel van abstractie, uitvergroting en surrealisme het publiek voor een kort moment anders naar de werkelijkheid laten kijken. Fantasie en verbeelding vormen volgens ons de basis voor mededogen en een open blik naar elkaar, de wereld en het vreemde.”

24 oktober - Amsterdam, Theater Bellevue                          
Henk van Houtum - politiek geograaf

Henk van Houtum is politiek geograaf en hoofd van het Nijmegen Centre of Border Research. Hij is een expert op het gebied van het EU grens-en immigratiebeleid. Volgens Van Houtum is het huidige EU-grensbeleid technisch en moreel failliet. Het leidt tot meer ongedocumenteerde migratie, maakt daardoor smokkel profijtelijk en leidt al jaren tot doden aan de grens. Het falende externe grensbeleid heeft inmiddels tot een diepe interne politieke crisis geleid over de rug van vluchtelingen. In een veelbesproken artikel in de Volkskrant van 2 juli lanceerde hij een 10 punten plan met daarin een oproep voor het reguleren van vrijere arbeidsmigratie en het naleven van de mensenrechten door de EU ten aanzien van vluchtelingen. 

“De steeds hogere hekken vergroten de angst wat zich achter die hekken bevindt. Als je hoge muren optrekt, zie je de ander niet.”

27 oktober - Utrecht, Stadsschouwburg Utrecht                  
Daria Bukvić - theatermaker

Daria Bukvić werd op 18 juli 1989 geboren in de Bosnische stad Tuzla. Als de Joegoslavische burgeroorlog uitbreekt vlucht zij met haar moeder naar Nederland. Daar brengen ze twee jaar in een asielzoekerscentrum door voor ze een permanente verblijfsvergunning krijgen. Op haar 17e wordt ze aangenomen op de regieopleiding van de Toneelacademie Maastricht. Sindsdien heeft Daria voorstellingen geregisseerd voor o.a. Frascati Producties, de Parade en Toneelschuur Producties. 'Nobody Home' is de eerste voorstelling van haar eigen stichting. Met haar drie acteurs, allemaal ook afgestudeerd in Maastricht en als vluchteling in Nederland terecht gekomen, maakte zij een voorstelling over het vinden van je wortels in Nederland.

'Het spannende aan voorstellingen over vluchtelingenproblematiek is dat ze kunnen dienen als een verfrissende klank in het stroeve maatschappelijke debat over dit onderwerp. Theater kan bij uitstek een menselijke laag toevoegen aan dit debat dat gedomineerd wordt door politiek, cijfers en afstandelijke bespiegelingen.'

30 oktober - Leiden, Theater Ins Blau
Shahin Nasiri - Filosoof

Shahin Nasiri is afkomstig uit Iran. Op 14-jarige leeftijd vluchtte hij naar Nederland met zijn familie. Hij studeerde Wijsbegeerte aan de Universiteit van Leiden. Momenteel is hij als promovendus verbonden aan de London School of Economics and Political Science, waar politieke theorie zijn centrale thema is. Hij onderzoekt de vraag hoe je vrijheid kunt benaderen vanuit het perspectief van vluchtelingen. Voor zijn promotievoorstel ontving hij in 2014 de Peter Baehr Prijs.

Maar wat gebeurt er als vrijheid niet vanzelfsprekend is, omdat je moet vluchten of stateloos bent? Hoe ervaar je vrijheid dan?’

31 oktober - Stadsschouwburg Groningen
Coen Simon - Filosoof